Heb je een vraag?


Klik op onderstaande knop voor het adres, telefoonnummer, mailadres of website van de polder of watering in jouw buurt.


HET WATERBEHEER VAN DE TOEKOMST

NOOD AAN STERK INTEGRAAL WATERBELEID IN HET IJZERBEKKEN

De huidige maatschappelijke en klimatologische veranderingen brengen de komende decennia verschillende uitdagingen met zich mee voor het waterbeheer in het IJzerbekken. De Bron vroeg Pieter-Jan Taillieu, ontvanger-griffier van de Zuidijzerpolder, om toe te lichten welke problemen zich de komende jaren zullen manifesteren en hoe de waterbeheerders dit willen aanpakken. (editie De Bron Winter 2020)



Het watersysteem

Een watersysteem is een geografisch afgebakend, samenhangend en functioneel geheel van oppervlaktewater, grondwater, waterbodems, oevers en technische infrastructuur met inbegrip van de daarin voorkomende levensgemeenschappen en alle bijhorende fysische, chemische en biologische processen, en waarvan de grenzen worden bepaald op grond van hun hydrologische, morfologische, ecologische en functionele samenhang.

Logischerwijs zouden de omschrijvingen van polders en wateringen moeten samenvallen met de stroomgebieden of op zijn minst met deelbekkens. Dit is echter niet steeds het geval. Van overheidswege wordt nu wel de tendens waargenomen om de bestuurlijke instelling te enten op deze hydro-geologische realiteit.

Integraal lokaal waterbeheer

Integraal Waterbeheer streeft naar het ontwikkelen, beheren en herstellen van het watersysteem zodat het voldoet aan de kwaliteitsdoelstellingen van de verschillende gebruiksfuncties (inclusief de natuurfunctie) voor de huidige generatie, zonder daarbij de multifunctionaliteit voor de komende generaties in het gedrang te brengen. De doelstellingen en de daaraan gekoppelde afweging van functies en landgebruik dienen te vertrekken van een grondige kennis van de werking van het watersysteem, in het bijzonder de samenhang tussen waterkwantiteit, waterkwaliteit en natuurlijk milieu.

Om tot zo'n integraal waterbeheer te komen is het allereerst noodzakelijk dat de verschillende actoren welke actief zijn in het waterbeheer met elkaar overleggen en samen een visie ontwikkelen.
Met het oog op dit overleg zijn er een aantal overlegplatforms opgericht nl.
• de C.I.W. (met een aantal werkgroepen)
• 11 bekkens

Polders en wateringen ijveren sinds jaren om fusies en uitbreidingen zodanig dat zij als  moderne gebiedsdekkende lokale besturen de doelstellingen van integraliteit zouden kunnen in daden omzetten. Interlokale politieke tegenstand staat deze noodzakelijke omvorming in de weg. De toekomst zal uitwijzen dat het beheer van het watersysteem op lokaal niveau van bron tot monding, met kennis van terrein, landgebruik en mensen enkel met en door mensen van ter plekke, met name door polders en wateringen kan gebeuren. 

De klimaatwijziging, de zeespiegelstijging, de toenemende druk van industrie, bebouwing en intensieve landbouw, de noden van het natuurbeheer, enz. zijn maar een greep uit de factoren die richting zullen geven aan onze toekomstige werking. De doelstellingen van het integraal waterbeheer moeten gerealiseerd worden en die hebben wij, polders en wateringen, onderschreven. De Vlaamse Regering heeft het plan opgevat om het sterk versnipperde waterbeheer in Vlaanderen drastisch te hervormen en kijkt daarbij best over de landsgrens naar het internationaal gerenommeerde waterbeheer van onze noorderburen. De Vlaamse polders en wateringen delen hun oorsprong met de Nederlandse Waterschappen en staan klaar om in Vlaanderen dezelfde dynamiek over te nemen. Wij hebben de ambitie en reiken onze politici de hand om vanuit de eigenheid van de Vlaamse polders en wateringen de doorstart te maken naar Waterschappen-Vlaamse stijl. Wij zijn vragende partij voor een herwerking van onze verouderde wetgeving. Een evenwichtige bestuurssamenstelling met een efficiënt financieringssysteem en toezicht vormen het uitgangspunt. De basisprincipes blijven behouden:

-autonome financiering

-functioneel bestuur

-lokale deskundigheid

-beheer van bron tot monding

-efficiënte schaalgrootte.

Ook moeten wij de mogelijkheid krijgen om ons werkingsgebied uit te breiden. Doordat er buiten de polders en wateringen een veelheid aan waterbeheerders actief zijn, is het waterbeheer ondoorzichtig geworden. Onbevaarbare waterlopen worden ingedeeld in categorieën en buiten de polders en de wateringen wordt elke categorie door een andere instantie beheerd (VMM, Provincie, Gemeenten). Binnen de polders en wateringen worden echter zowel de waterlopen van 2e en 3e categorie als de publieke grachten beheerd. Water stopt niet aan administratieve grenzen. Wij zijn de enige lokale besturen die begrensd zijn op basis van het watersysteem en onze werking op dit systeem volledig afgestemd hebben. Dat is de enige mogelijkheid om een efficiënt klimaatrobuust en integraal waterbeleid op het terrein te voeren. Daarom onze uitgestoken hand voor intelligente hervormingen en goede samenwerking. Onze lokale verankering en kennis van het terrein zijn goud waard.  

De kerntaak van een polder of een watering is de instandhouding van het waterlopenstelsel volgens de principes van het integraal waterbeleid. Wij beschermen ons fijnmazig grachtenstelsel voor de huidige, maar ook voor de toekomstige generaties. Wij maaien en ruimen onze grachten om overstromingen te voorkomen, maar evenzeer om water te kunnen sturen naar plaatsen waar er een tekort is. Naast het (uitbestede) machinale onderhoud wordt nog heel veel handarbeid verricht aan onze waterlopen. Wij betreuren daarom ten zeerste dat de overheidsteun die wij voor die manuele werkkrachten krijgen in het kader van besparingsmaatregelen uitdoven. Voor de kleine polder- en wateringsloten is dat manuele onderhoud nochtans de enige manier om het beheer van waardevolle biotopen te combineren met een watervoerende functie. Daarnaast voeren onze mensen ook systematisch onderhouds- en  herstelwerken aan stuwen en kleppen uit. Dit mag niet over het hoofd gezien worden.

De polders en de wateringen zijn de grondleggers van de gebiedsgerichte werking en vormen lokale, laagdrempelige besturen die snel en efficiënt kunnen opereren, met kennis van de detailwaterhuishouding. Onze besturen kennen de pijnpunten van het watersysteem tot op perceelniveau, waardoor zij bij dreigend tekort of wateroverschot zowel proactief als reactief kunnen ingrijpen. Ook kunnen zij beroep doen op de inzet van veel vrijwilligers en hun expertise, juist vanuit hun lokale en landelijke betrokkenheid. Wij staan al eeuwenlang in voor de waterveiligheid en zullen ook in de toekomst waken over de kwalitatieve en kwantitatieve toestand van ons watersysteem.

Waterbeheer gaat ook veel verder dan enkel het onderhoud van de waterloop. Ook waterbeleving is een belangrijk aspect van integraal waterbeheer. Wij verlenen onze steun aan vele en diverse recreatieve projecten.

Zijn de sporen van Covid-19 in  oppervlaktewater gevaarlijk?