WATERING DE DOMMELVALLEI

Contactpersoon

Patrick Golkowski, ontvanger-griffier


Adres

Industrieweg 8 bus 2, 3990 Peer


Telefoon

011/61.17.56


Mail

patrick@wateringdedommelvallei.be


Website

www.wateringdedommelvallei.be


Werking

Door beken op een goede manier te beheren, is het mogelijk een geschikt waterpeil te bekomen. Daarom verwijdert de watering jaarlijks het teveel aan planten in de beken. In ecologisch kwetsbare gebieden gebeurt dit manueel, in ander gebieden machinaal.
Bij de maaiwerken wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met het omliggend grondgebruik en het natuurlijk karakter van de waterloop. De watering wil niet te veel, maar ook niet te weinig maaien. In en rond natuurgebieden is een ruigere begroeiing op zijn plaats, terwijl in landbouwgebied en rond dorpskernen eerder wordt gekozen voor een intensiever maaibeheer

Vroeger was het onderhoud van waterlopen eenvoudig. Jaarlijks werden de waterlopen gemaaid en uitgebaggerd tot op vaste bodem. Men had slechts één doel voor ogen: het water zo snel mogelijk afvoeren. Deze manier van waterbeheer had ook negatieve gevolgen. Denk maar aan de overstromingen in het centrum van Neerpelt die enkel opgelost werden na de bouw van een wachtbekken. Een nieuwe aanpak dringt zich daarom op. Ook de Europese en Vlaamse wetgeving vragen om een bijsturing van het waterlopenbeheer.
Vandaag heeft de waterloop een veelvoud aan functies; een goed peilbeheer voor de landbouw, zorg voor de natuur, mogelijkheden voor recreatie, enz.. De uitdaging van vandaag is het maaibeheer afstemmen op een verweving van deze verschillende functies. Het bestuur van de watering wil hierbij rekening houden met het aanpalende grondgebruik.
In natuurgebieden kiezen we voor een natuurvriendelijk handmatig onderhoud. De werken worden hier beperkt tot het wegnemen van de grootste belemmeringen en de zorg voor een normale doorstroming. Overstromingen in deze gebieden zijn aanvaardbaar en soms zelfs gewenst.In landbouwgebieden en woonzones zal het onderhoud meer intensief gebeuren. Droge voeten in woonzones is de boodschap. In deze gebieden worden de maaiwerken, daar waar mogelijk, machinaal uitgevoerd.
Een belangrijke opdracht van de watering is een evenwicht zoeken tussen de verschillende sectoren. Natuur houdt niet op aan de landbouwgebieden en landbouw houdt niet op aan natuurgebieden. Voor de waterbeheerder is regelmatig overleg met landbouwers en natuurverenigingen de basis om een draagvlak te creëren voor het lokale waterbeleid. Ook het in stand houden van de natuurverbindingsfunctie van de waterloop krijgt een bijzondere aandacht. Waterlopen vormen immers aders door het landschap die belangrijk zijn voor de migratie van fauna en flora.

Naast het uitvoeren van de jaarlijkse maaiwerken, is het realiseren van allerlei projecten een belangrijke taak van de watering. Deze projecten betekenen een grote bijdrage voor de ecologische waarde van de beken.
Met deze projecten proberen we ervoor te zorgen dat de Dommel terug gezond wordt en dat vissen terug kunnen migreren doorheen de waterloop. Op sommige plaatsen moeten we wateroverlast voorkomen, terwijl we op andere locaties juist verdroging moeten tegengaan. Daarmee anticiperen we op de klimaatverandering. Als het warmer wordt, zal het minder regenen dan nu. Maar áls het regent, zal het dikwijls heel hevig zijn. Het is dan ook cruciaal dat er overal meer water vastgehouden kan worden.


HISTORIEK


Historisch heeft de Dommelvallei ook heel wat te bieden, o.a. watermolens zoals de Wedelse molen, de Kleine molen en de Molhemse molen, verder De Schans van het Hoksent en de grafheuvels van het Molhem. Deze grafheuvels duiden op een zeer oude beschaving. De Hoksenterschans werd vermoedelijk gegraven in de15de - 16de eeuw en diende als bescherming voor de nabije bewoners tegen rondtrekkende krijgstroepen.

De Dommelvallei is een aaneenschakeling van prachtige natuur, bos en landbouwgebieden. Het kleinschalige gevarieerde landschap is ontstaan door de zware arbeid van de Kempische boer. De Kempen was vroeger een enorm heidegebied dat in het begin van de twintigste eeuw grotendeels ontgonnen werd. De ontginningsgeschiedenis laat zien dat de mensen zich van oudsher gevestigd hebben op de overgang van hogere (drogere) delen naar de lagere en nattere gronden, de beekdalen. Op de flanken van de hogere delen werden de gewassen verbouwd, op de lagere delen werd het vee geweid en hooi geoogst.
De in het verleden uitgevoerde werken hebben het karakter van de Dommel grondig veranderd. In functie van naoorlogse ideeën over waterbeheersing werd de rivier over een grote afstand rechtgetrokken. Bovendien verschenen er in de 60’er en 70’er jaren tientallen illegale visvijvers en weekendverblijven langs haar oevers, waardoor het natuurlijke karakter van de rivier danig werd aangetast.


NIEUWSBRIEF 2020


De watering experimenteert al een tiental jaren om technieken te ontwikkelen om het water minder snel af te voeren.
Dit jaar zal een deel van de Bollisenbeek, de Hoevenderloop en enkele kleinere grachten voorlopig niet worden geruimd. We volgen de toestand op zodat we tijdig kunnen ingrijpen. Vanaf 2021 zal de watering, samen met de provincie, gemeenten en de VMM de maaiwerken ook toetsen aan een vertraagde afvoer.


BEZIENSWAARDIGHEID


Het huidige uitzicht van de beekvallei wordt bepaald door een grote verscheidenheid van biotopen. Zo vinden we in de natte zones elzenbroekbossen, blauwgraslanden, al dan niet verlaten visvijvers, rietvelden, populierenplantages en weilanden. Op de hoger gelegen delen domineert het boccagelandschap met door bomenrijen ingesloten weilanden en akkers, houtkanten en houtwallen, eikenhakhoutbosjes en zelfs dennenbossen. Niet minder dan 450 ha natuurgebied waardoor de Dommel zich een weg baant, is geklasseerd. De reservaten Dommelvallei te Peer, Resterheide te Hechtel-Eksel, ’t Plat te Overpelt en het Hageven te Neerpelt zijn de bekendste gebieden.

Heb je zin gekregen om het gebied zelf te gaan verkennen? Dankzij uitstekende bewegwijzerde fiets- en wandelroutes kan je de mooie plekjes in de Dommelvallei verkennen. Je kan zelfs kanovaren op de Dommel.


SITUERING


De watering De Dommelvallei situeert zich in Noord-Limburg in de gemeenten Hechtel-Eksel, Neerpelt, Overpelt en Peer.

De Dommel ontspringt op het hoogste punt van het Kempisch Plateau, in het gebied Siberië. Ze stroomt in noordelijke richting en doorkruist Peer, Hechtel-Eksel, Overpelt en Neerpelt. Na ongeveer 30 kilometer stroomt zij Nederland binnen waar ze uitmondt in de Maas. De Dommel vormt samen met de Bolissenbeek en de Holvensebeek een belangrijke beekvallei in Noord-Limburg. De Bolissenbeek ontspringt in het gehucht Linde Peer, doorkruist het gebied Resterheide en voegt zich ter hoogte van Blijlever bij de Dommel.De Holvensebeek ontspringt in het bosgebied Pijnven, stroomt door het natuurgebied ’t Plat en mondt in de Dommel te Neerpelt.