255473 | Voeten droog, dankzij de watertoets
BUIJS Xavier
CLAEYS Christophe

Lokaal, 16.04.2011, (7), 34-36

De watertoets is een goed juridisch instrument, maar het zal niet alle wateroverlast oplossen. Door de klimaatverandering zal het meer regenen in de winter en minder in de zomer, maar dan worden de buien feller. Om al dat water op te vangen is een ander ruimtegebruik nodig en moeten inwoners weerbaarder gemaakt worden.

Als belangrijk principe geldt dat het water zo veel mogelijk aan de bron vastgehouden moet worden. Dit vereist een weldoordachte inrichting van het openbaar domein met bijvoorbeeld minder en zo veel mogelijk waterdoorlatende verhardingen of open greppels in plaats van ingebuisde regenwaterleidingen. Maar evengoed moet het water op privépercelen zo veel mogelijk worden vastgehouden. Zo legt de milieuwetgeving (Vlarem II) een 'ladder van Lansink voor het regenwater' op:

  1. hergebruik;
  2. infiltratie op eigen terrein;
  3. bufferen en vertraagd lozen in een gracht/waterloop;
  4. bufferen en vertraagd lozen in een regenwaterriool.
Dit geldt zowel voor milieuvergunningsplichtige bedrijven als voor woningen. De gewestelijke stedenbouwkundige verordening over hemelwater en diverse gemeentelijke initiatieven in verband met de waterhuishouding volgen dit principe.

Het water beter vasthouden is noodzakelijk, maar niet voldoende. Het water heeft ook meer ruimte nodig, die het onder andere door het toenemende ruimtegebruik kwijtgeraakt is. Op dit moment is meer dan een kwart (26 %) van de oppervlakte van Vlaanderen bebouwd. Bovendien wordt voorspeld dat door de klimaatverandering in de winter meer en in de zomer juist minder, maar wel veel heviger regen zal vallen. De bestaande buffers zullen in de toekomst niet meer volstaan. Daarom moeten greppels aan de rand van de weg zo veel mogelijk worden geherwaardeerd, er moeten gebieden worden aangewezen die onder water mogen staan, en we moeten zoeken naar multifunctionele toepassingen voor ruimtes die bij hevige buien ook mogen onderlopen.

Sinds eind 2003 is de watertoets ingevoerd via het decreet Integraal Waterbeleid. Op 01.11.2006 werden meer specifieke regels over de toepassing van de watertoets van kracht. De watertoets houdt in dat de overheid bij elk plan dat ze opmaakt of elke vergunning die ze aflevert, duidelijk maakt welke gevolgen het geplande op het watersysteem heeft. Op die manier zijn de overheden genoodzaakt daar veel explicieter bij stil te staan.

Algemeen besluiten de auteurs dat de watertoets een goed juridisch instrument is, dat weliswaar niet alle wateroverlast zal oplossen. Ook de uitvoering van de watertoets kan verbeterd worden. Recent keurde de Vlaamse regering hiervoor een uitvoeringsbesluit principieel goed en tal van andere initiatieven zijn in voorbereiding.